Bibliografische gegevens: 

Titel: Een hart van steen 

Schrijver: Renate Dorrestein 

Uitgeverij:  Pandora, Amsterdam

Jaar van uitgave: 1998

Gelezen druk: 12e druk

Aantal bladzijden: 256

 Flaptekst:

Eerste zin:

Samenvatting:

Ellen van Bemmel woont met haar ouders, haar broer Kester, haar zus Sybille en haar broertje Carlos is een groot huis in Haarlem. Haar ouders hebben een knipselbureau gespecialiseerd in Amerika. Ze hebben daarbij hulp van een aantal studenten waaronder Bas. Het gezin Van Bemmel heeft een normaal en gelukkig leven. Dit verandert als bekend wordt dat er nog een kind verwacht wordt. Na de geboorte van hun zusje Ida verandert moeder Van Bemmel heel erg. Ze krijgt na de geboorte van Ida een postnatale depressie ook wel bekend als kraamvrouwenkoorts. Ze is ervan overtuigd dat Ida bezeten is door de duivel en dat die uitgedreven moet worden. Ze begint Ida te mishandelen en alleen Ellen merkt daar wat van. Na een poosje lijkt het of moeder er weer helemaal bovenop is, maar dan begint ze te zeggen dat het lijden bijna voorbij is. Op een avond maakt ze samen met Ellen voor iedereen een schoteltje met zogenaamde vitaminepillen (slaappillen en valium) klaar. Iedereen neemt de pillen behalve Ellen die haar hond aan het uitlaten is. Als ze thuiskomt treft ze haar hele familie dood aan met plastic zakken over hun hoofd. Dan ziet ze dat Carlos nog leeft en neemt hem mee naar de kelder waar ze zich verstopt houden.  
Ellen en Carlos gaan naar een tehuis en een paar jaar later wordt Carlos geadopteerd. Vanaf dat moment heeft Ellen nog nauwelijks contact met haar broertje. Als ze achttien is gaat Ellen op kamers wonen en gaat medicijnen studeren. Dan komt ze er achter dat haar moeder gewoon aan kraamvrouwenpsychose leed en dat alles met de juiste medicijnen voorkomen had kunnen worden.  
Nadat Ellen van haar man Thijs is gescheiden raakt ze bewust zwanger van een onbekende. Tijdens haar zwangerschap besluit ze te verhuizen naar het huis waar ze is opgegroeid. Daar ontmoet ze in het tuincentrum Bas. Hij komt haar helpen bij het opknappen van de tuin. Doordat ze bijna een miskraam krijgt moet ze verplicht bedrust houden. Op advies van haar dokter komt Lucia, een vrouw die door haar man wordt geslagen, met haar kinderen bij haar inwonen. Ellen en Lucia kunnen niet goed met elkaar opschieten. Door de komst van Lucia mag Ellen geen bezoek meer ontvangen. Ze vindt het verschrikkelijk dat ze Bas nu niet kan vertellen dat ze bijna een miskraam heeft gehad. Ze wordt een beetje verliefd op hem.  
Tijdens haar periode van bedrust bladert Ellen door het oude familiefotoalbum, beetje bij beetje komen alle herinneringen weer boven en probeert ze alles te verwerken. De verdenkingen die ze tegenover haar vader had verdwijnen wanneer Bas haar een notitie laat zien waarop haar vader zijn plannen voor een vakantie met haar moeder heeft staan. Zo ontdekt ze dat haar vader niet heeft meegewerkt aan het plan van haar moeder. Ze ontdekt dat haar moeder haar gewoon vergeten was. Op deze wijze verwerkt zij haar verleden. Met behulp van Bas kiest zij een naam voor haar kind. 

 

Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/54515 

 

Personages:

De belangrijkste persoon in het verhaal is Ellen, zij is de hoofdpersoon, daarnaast is Ellen’s moeder ook heel belangrijk want zij is de oorzaak van Ellen’s trauma geweest. De bijfiguren zijn Ellen’s broertjes en zusjes, Bas, en de verpleegster.  

Persoonlijk vind ik Ellen een echte heldin, want ik vind het bewonderswaarlijk dat het haar uiteindelijk lukt om haar verleden te verwerken. Dat is wel een teken van kracht en doorzettingsvermogen. Je leert de persoon goed kennen doordat je als het ware in haar hoofd zit. Renate Dorrestein beschrijft duidelijk wat Ellen allemaal denkt en daardoor kom je te weten hoe ze in elkaar zit.  

Ik vind de personages minder herkenbaar, omdat zoiets niet in mijn omgeving voorkomt. Toch komen ze heel geloofwaardig over, je weet dat zoiets kan gebeuren en de reacties van de personages lijken me erg logisch. 

Identificatie met de hoofdpersoon:

De belangrijkste persoon in het boek is Ellen van Bemmel. Vrijwel het hele boek gaat over haar leven en haar visie op de dingen die zich in haar gezin hebben afgespeeld. Daarom ga ik mezelf met haar vergelijken. 

Ellen is een koppige, soms chagrijnige en botte vrouw. Ook toont ze weinig medeleven voor andere mensen. Hiermee kan ik mezelf totaal niet identificeren. Ik vind het namelijk juist belangrijk dat je vrolijk in het leven staat, en vriendelijk bent tegen de mensen om je heen.  

Het is natuurlijk moeilijk te zeggen hoe ik me zou gedragen na een dergelijke heftige  

gebeurtenis. Misschien zou ik met een zodanig trauma ook wel heel anders in het leven gaan staan. In dat opzicht kan ik me dan wel weer met Ellen vergelijken, het familiedrama heeft haar als persoon heel erg veranderd, en als ik nare dingen meemaak dan verander ik ook wel een beetje.  

Dus, in het algemeen kan ik mezelf niet met Ellen identificeren. Ik denk namelijk dat ik het in verschillende situaties anders had aangepakt, en minder bot tegen de mensen in mijn omgeving zou zijn. 

Thema + motieven:

Ik vond het moeilijk om een passend thema te formuleren, want er zijn twee zaken die een belangrijke rol spelen in het verhaal. Namelijk het familiedrama dat zich heeft afgespeeld dankzij de postnatale depressie van Margje, en daarnaast hoe Ellen dat verwerkt. Ik denk dat het verwerken van het trauma door Ellen toch het belangrijkste is, en daarom heb ik het volgende thema gekozen: Als je een traumatische gebeurtenis meemaakt, dan brengt dat veel gevolgen op je verdere leven met zich mee. 

Titelverklaring: 

De titel heeft verschillende betekenissen. Het is bijvoorbeeld een uitspraak die je gebruikt voor mensen die totaal geen gevoel hebben, ze worden nergens warm of koud van. Zo slaat de titel ook op het boek; Ellen heeft in haar leven zoveel ellende en verdriet meegemaakt, dat ze een hart van steen heeft gekregen. De emoties en gebeurtenissen hebben haar getekend. In het boek heeft niet alleen Ellen, maar ook haar moeder een hart van steen. Dat komt door de postnatale depressie die ze kreeg. Ze vermoordde op Ellen en haar broertje na, alles wat haar dierbaar was, namelijk haar 3 andere kinderen en haar man. Ellen en haar broertje waren net op tijd ontsnapt.

Een andere betekenis van de titel die ook te maken heeft met het familiedrama. Is de grafsteen waaronder het gezin is begraven, dat is namelijk een groot stenen hart.  

 

Structuurelementen:

Perspectief:

Het verhaal wordt verteld vanuit Ellen, dus de ik-persoon. Dit zorgt ervoor dat je alles van Ellen weet; haar gedachtes, emoties, en angsten. Ook lijkt het soms alsof je je zelf in het verhaal bevindt. Je komt dus ook meer te weten over de gevolgen die het familiedrama op Ellen hebben gehad.  

Tijd:

Het verhaal is niet chronologisch. Het verhaal begint als Ellen al volwassen is. Door middel van  flashbacks in het boek kom je langzaam te weten wat er allemaal gebeurd is in haar verleden. Dat maakt het verhaal spannender. 

De vertelde tijd is veel langer dan de verteltijd, het is namelijk niet zo’n dik boek, terwijl er wordt verteld over het hele leven van Ellen.  

Ruimte:

Het verhaal speelt zich voor het allergrootste deel af in het huis op Lijsterlaan nummer 11 in Haarlem, voornamelijk binnenshuis, maar soms ook buiten. Het huis met kantoor, het knipselbureau. Ze is daar opgegroeid en ze heeft er veel dingen meegemaakt. Daar vonden de moorden plaats. Na 25 jaar woont ze er weer, in verwachting van haar baby. Dan komen de herinneringen van vroeger weer terug. Ook komen er plaatsen in voor als het tuincentrum, de tuin, de kerk, het strand en de bossen. Maar die plaatsen zijn niet echt van belang. Wel is het kindertehuis van belang, waar Ellen enkele jaren van haar leven doorbracht. De ruimtes zijn niet heel uitgebreid beschreven in het verhaal. 

Spanning: 

De spanning wordt door het hele verhaal opgebouwd. In eerste instantie lees je over een gelukkig, blij gezinnetje. Maar die rust wordt verstoord door de ziekte van Ellen’s moeder. Aan het einde van het verhaal is er dus absoluut niks meer van dat gezin over. Wat ook veel voorkwam in het boek en er de spanning goed inhield was dat op een belangrijk punt in het verhaal of een ontknopingspunt een tijdssprong werd gemaakt en je nog niet wijzer werd. Je moet dan wel doorlezen om erachter te komen wat er nu precies aan de hand was. 

Mening en recensie: 

Ik ga mijn mening over dit boek vertellen met behulp van vijf verschillende argumenten. Ik gebruik een realistisch argument, een emotivistisch argument, een intentioneel argument en een vernieuwingsargument.  

Het familiedrama dat zich in het verhaal heeft afgespeeld, is naar mijn mening best realistisch. Moeder Margje, heeft namelijk een postnatale depressie, waardoor ze helemaal de weg kwijt is en niet meer weet waar ze mee bezig is. Zulke dingen komen echt voor. 

Ik vond het een heel mooi boek om te lezen. Vooral door het familiedrama, dat was  

heel heftig. Het feit dat de gedachtes en emoties van Ellen zo duidelijk waren, bijvoorbeeld over baby Ida, maakte dat je je zorgen begon te maken.  

Toen er werd verteld over het familie drama, was ik geschokt door wat moeder Margje in zich had. 

Voor mij is het niet echt duidelijk of de schrijver een boodschap wil brengen met dit boek. Dat kwam voor mijn gevoel niet echt goed naar boven in ieder geval. Als er bedoelt is een boodschap te brengen, heeft dat denk ik te maken met de postnatale depressie van Margje. Misschien wilde Renate Dorrestein dit meer onder de aandacht brengen.  

Ook kan het zijn dat ze duidelijk wilde maken hoe een dergelijk trauma iemands persoonlijkheid kan beschadigen, en hoe moeilijk het is om een trauma te verwerken.  

Ondanks al het drama dat zich in het boek afspeelt, waren er toch nog wat dingen die  

mij verraste. Bijvoorbeeld het feit dat Ellen haar kind vernoemd naar haar overleden zusje Ida. Ook vind ik het verrassend dat het toch nog enigszins goed komt met Ellen. 

Naar mijn mening is het een goed boek, het is wel moeilijk om in te komen maar als  

je eenmaal leest dan wil je alles te weten komen over wat er gebeurd is. Het is een aangrijpend boek, maar zeker een aanrader!